Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Research on the Mining Potential of Aksaray Province and Its Contribution to the Economy

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 54 - 62

Behzat Gökçen Demir , Akın Akbulut , Ali Koray Özdoğan

https://doi.org/10.29002/asujse.1595054

Öz

Mining is an important activity that has been carried out from ancient times to the present day. Anatolian geography has always been at the forefront in terms of mines and mining activities necessary for the production of these minerals in different periods of history. Acemhöyük, located within the borders of Aksaray province, is an important and beautiful example of this point. Ornaments, weapons and figures made of various metals such as gold, silver, bronze, copper and lead, found in the settlements of Acemhöyük, show the diversity of metal works. Especially four thousand years ago, Acemhöyük was an important mining center. Today and in the recent past, there are many mines which reserves have been unearthed within the borders of Aksaray province. In some of these mining areas, mining activities have been carried out in the past and some of them are still in operation. In the study area, especially calcite, limestone and granite (block) mining operations have come to the forefront. In this study, the characteristics and operations of the mines in Aksaray province are mentioned in general and calcite and granite operations are examined in more detail. In addition, it is aimed to investigate the economic values, especially the statistics of mining licenses for mining operations. In terms of licence areas, operating licences are more than exploration licences in the study area. In terms of operating permits, limestone and calcite operating permits within the scope of II. group (a) sub clause mining licences and granite operating permits within the scope of group II. group (b) sub clause mining licences are more common. The ratio of exports of mining products in all sectors (total exports) increased in 2021, 2022 and 2023 compared to the previous year.

Anahtar Kelimeler

Aksaray Economy Mine Mining Sustainable Development

Kaynakça

  • [1] Angı O.S. (2007). Aksaray Yaylak Graniti’nin Kaplama Taşı Yönünden Özelliklerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Erişim Adresi: https://polen.itu.edu.tr:8443/server/api/core/bitstreams/6a9c729d-7b8a-4ae9-8b16-95690e71d64e/content
  • [2] Aksaray İl Kültür Turizm Müdürlüğü., (2024). Aksaray, Coğrafya. Erişim Adresi: https://aksaray.ktb.gov.tr/TR-63622/cografya.html
  • [3] Halilli İ. (2019). Farklı Dönemlerin Kültür Merkezi Olarak Aksaray. IV. Uluslararası Aksaray Sempozyumu, Tam Metin Kitabı, 78-87. Erişim Adresi: https://drive.google.com/file/d/1seFA_OPmRWcQoUEQPh-y-4yfs4LQvDnO/view
  • [4] Türkiye Kültür Portalı., (2024). Gezilecek Yerler, Acemhöyük-Aksaray. Erişim Adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/aksaray/gezilecekyer/acemhoyuk
  • [5] Dardeniz G., Öztan, A. (2020). Acemhöyük Fayans ve Frit Eserleri Üzerine Arkeolojik ve Arkeometrik Değerlendirmeler. BELLETEN, 84(301), 837-886. https://doi.org/10.37879/belleten.2020.837
  • [6] 3213 sayılı Maden Kanunu. (1985). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3213&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
  • [7] Demir B.G., Akbulut A. (2021). Aksaray İli Madencilik Faaliyetlerine Genel Bir Bakış. VI. Uluslararası Aksaray Sempozyumu, Özet Metin Kitabı, 13-14. Erişim Adresi: https://somuncubaba.aksaray.edu.tr/dosya/2e08e764-5222-4b48-83ea-791ed0cb1ff0.pdf
  • [8] Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG). (2024a). Ruhsat Sorgulama Listeleri; Hammadde Üretim İzinleri; Arama ve İşletme Ruhsat Bedelleri; Devlet Hakları (yayınlanmamış).
  • [9] Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA). (2024a). Aksaray İli Maden ve Enerji Kaynakları. Erişim Adresi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden_potansiyel_2010/Aksaray_Madenler.pdf
  • [10] Özdemir R. (2012). Maden Sektörü/Aksaray. T.C. Ahiler Kalkınma Ajansı, Aksaray Yatırım Destek Ofisi, 8s. Erişim Adresi: https://ahika.gov.tr/assets/ilgilidosyalar/Aksaray-Maden-Sektoru-Raporu.pdf
  • [11] Çelebi H., Gök G., Güllü Ö. (2018). Aksaray İli Madenciliğinin SWOT Analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 101-107. https://doi.org/10.21597/jist.458604
  • [12] Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA). (2024b). Kalsit. Erişim Adresi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/kalsit
  • [13] Türk Patent ve Marka Kurumu (Türk Patent). (2024). Niğde Kalsiti. Erişim Adresi: https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/6105
  • [14] Kuşçu M. (2001). Endüstriyel Kayaçlar ve Mineraller. Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Yayın No:10, Isparta, 381 s.
  • [15] Uçak Ş.F. (2022). Aksaray’daki İşlenebilir Granitlerin Minero-Petrografik ve Jeokimyasal Karakterlerinin Fiziko-Mekanik Özellikleri Üzerindeki Etkileri. Aksaray Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aksaray.
  • [16] Uçak S. F., Güllü B. (2022). Minero-Petrographical and Geochemical Properties of the Processible Granites in Aksaray. 3. International Cappadocia Scientific Research Congress, 847-862
  • [17] Çelik H., Alperen A. N., Bağcı M. (2023). Sivaslı (Uşak) Yöresi Mermerlerinin Mühendislik Özelliklerinin Araştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(5), 1293-1306. https://doi.org/10.35414/akufemubid.1273143
  • [18] Akçakoca H., Uysal Ö., Topal İ. (2003). Mermerlerin Kalite Kontrol Süreci Açısından Tekno-Mekanik Özelliklerinin Önemi. Türkiye IV. Mermer Sempozyumu (MERSEM 2003), 475-495. Erişim Adresi: https://icerik.maden.org.tr/uploads/portal/resimler/ekler/909a6e385b0fbc1_ek.pdf
  • [19] Uysal Ö., Akçakoca H., Topal İ. (2003). Bazı Doğal Taşların Tekno-Mekanik Özellikleri ve Uygun Kullanım Alanlarının Belirlenmesi. Türkiye IV. Mermer Sempozyumu (MERSEM 2003), 343-351. Erişim Adresi: https://icerik.maden.org.tr/uploads/portal/resimler/ekler/4b087da83ceb5fe_ek.pdf
  • [20] Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG). (2024b). 2024 Yılı Mali Yükümlülükler. Erişim Adresi: https://www.mapeg.gov.tr/Sayfa/Duyuru/3201%202024-Yili-Mali-Yukumlulukler
  • [21] Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG). (2024c). 2023 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları. Erişim Adresi: https://www.mapeg.gov.tr/Sayfa/Duyuru/3581%202023-Yili-Ocak-Basi-Satis-Fiyatlari-
  • [22] Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG). (2024d). Maden İstatistikleri, Yıllara Göre Devlet Hakkı Bilgileri. Erişim Adresi: https://www.mapeg.gov.tr/Sayfa/Madenistatistik
  • [23] Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM). (2024). İhracat Rakamları. Erişim Adresi: https://tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari

Aksaray İli Madencilik Potansiyeli ve Ekonomiye Olan Katkısının Araştırılması

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 54 - 62

Behzat Gökçen Demir , Akın Akbulut , Ali Koray Özdoğan

https://doi.org/10.29002/asujse.1595054

Öz

Madencilik eski çağlardan günümüze kadar sürdürülen önemli bir faaliyettir. Anadolu coğrafyası da tarihin farklı dönemlerinde madenler ve bu madenlerin üretilmesi için gerekli olan madencilik faaliyetleri açısından hep ön planda olmuştur. Aksaray ili sınırları içerisinde yer alan Acemhöyük’te bu noktada önemli ve güzel bir örnektir. Özellikle, dört bin yıl önce Acemhöyük önemli bir maden merkezi konumunda olmuştur. Acemhöyük’ün yerleşim yerlerinde ele geçen ve altın, gümüş, tunç, bakır, kurşun gibi çeşitli metallerden yapılmış süs eşyaları, silahlar, figürler madeni eserlerin çeşitliliğini göstermektedir. Günümüzde ve yakın geçmişte, Aksaray ili sınırları içinde rezervi ortaya çıkarılmış birçok maden bulunmaktadır. Bu maden alanlarının bir kısmında geçmiş dönemlerde madencilik faaliyetinde bulunulmuş, bir kısmında ise faaliyetlere devam edilmektedir. Çalışma alanında, özellikle kalsit, kalker ve granit (blok) maden işletmeciliği ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada, Aksaray ilinde bulunan madenlerin özellikleri ve işletmeciliğine genel olarak değinilmiş, kalsit ve granit işletmeciliği daha detaylı incelenmiştir. Ayrıca, maden işletmeciliğine yönelik olarak maden ruhsat istatistikleri başta olmak üzere ekonomik verilerin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma alanında, ruhsat sahaları açısından işletme ruhsatları, arama ruhsatlarına göre daha fazladır. İşletme izinleri açısından değerlendirildiğinde ise II. grup (a) bendi maden ruhsatı kapsamında yer alan kalker ve kalsit işletme izinleri ve II. grup (b) bendi kapsamında yer alan granit işletme izinleri daha fazladır. Madencilik ürünleri ihracatının tüm sektörler (toplam ihracat) içerisindeki oranı ise 2021, 2022 ve 2023 yıllarında her yıl bir önceki yıla göre artış göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Aksaray Ekonomi Maden Madencilik Sürdürülebilir Kalkınma

Kaynakça

  • [1] Angı O.S. (2007). Aksaray Yaylak Graniti’nin Kaplama Taşı Yönünden Özelliklerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Erişim Adresi: https://polen.itu.edu.tr:8443/server/api/core/bitstreams/6a9c729d-7b8a-4ae9-8b16-95690e71d64e/content
  • [2] Aksaray İl Kültür Turizm Müdürlüğü., (2024). Aksaray, Coğrafya. Erişim Adresi: https://aksaray.ktb.gov.tr/TR-63622/cografya.html
  • [3] Halilli İ. (2019). Farklı Dönemlerin Kültür Merkezi Olarak Aksaray. IV. Uluslararası Aksaray Sempozyumu, Tam Metin Kitabı, 78-87. Erişim Adresi: https://drive.google.com/file/d/1seFA_OPmRWcQoUEQPh-y-4yfs4LQvDnO/view
  • [4] Türkiye Kültür Portalı., (2024). Gezilecek Yerler, Acemhöyük-Aksaray. Erişim Adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/aksaray/gezilecekyer/acemhoyuk
  • [5] Dardeniz G., Öztan, A. (2020). Acemhöyük Fayans ve Frit Eserleri Üzerine Arkeolojik ve Arkeometrik Değerlendirmeler. BELLETEN, 84(301), 837-886. https://doi.org/10.37879/belleten.2020.837
  • [6] 3213 sayılı Maden Kanunu. (1985). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3213&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
  • [7] Demir B.G., Akbulut A. (2021). Aksaray İli Madencilik Faaliyetlerine Genel Bir Bakış. VI. Uluslararası Aksaray Sempozyumu, Özet Metin Kitabı, 13-14. Erişim Adresi: https://somuncubaba.aksaray.edu.tr/dosya/2e08e764-5222-4b48-83ea-791ed0cb1ff0.pdf
  • [8] Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG). (2024a). Ruhsat Sorgulama Listeleri; Hammadde Üretim İzinleri; Arama ve İşletme Ruhsat Bedelleri; Devlet Hakları (yayınlanmamış).
  • [9] Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA). (2024a). Aksaray İli Maden ve Enerji Kaynakları. Erişim Adresi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden_potansiyel_2010/Aksaray_Madenler.pdf
  • [10] Özdemir R. (2012). Maden Sektörü/Aksaray. T.C. Ahiler Kalkınma Ajansı, Aksaray Yatırım Destek Ofisi, 8s. Erişim Adresi: https://ahika.gov.tr/assets/ilgilidosyalar/Aksaray-Maden-Sektoru-Raporu.pdf
  • [11] Çelebi H., Gök G., Güllü Ö. (2018). Aksaray İli Madenciliğinin SWOT Analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 101-107. https://doi.org/10.21597/jist.458604
  • [12] Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA). (2024b). Kalsit. Erişim Adresi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/kalsit
  • [13] Türk Patent ve Marka Kurumu (Türk Patent). (2024). Niğde Kalsiti. Erişim Adresi: https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/6105
  • [14] Kuşçu M. (2001). Endüstriyel Kayaçlar ve Mineraller. Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Yayın No:10, Isparta, 381 s.
  • [15] Uçak Ş.F. (2022). Aksaray’daki İşlenebilir Granitlerin Minero-Petrografik ve Jeokimyasal Karakterlerinin Fiziko-Mekanik Özellikleri Üzerindeki Etkileri. Aksaray Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aksaray.
  • [16] Uçak S. F., Güllü B. (2022). Minero-Petrographical and Geochemical Properties of the Processible Granites in Aksaray. 3. International Cappadocia Scientific Research Congress, 847-862
  • [17] Çelik H., Alperen A. N., Bağcı M. (2023). Sivaslı (Uşak) Yöresi Mermerlerinin Mühendislik Özelliklerinin Araştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(5), 1293-1306. https://doi.org/10.35414/akufemubid.1273143
  • [18] Akçakoca H., Uysal Ö., Topal İ. (2003). Mermerlerin Kalite Kontrol Süreci Açısından Tekno-Mekanik Özelliklerinin Önemi. Türkiye IV. Mermer Sempozyumu (MERSEM 2003), 475-495. Erişim Adresi: https://icerik.maden.org.tr/uploads/portal/resimler/ekler/909a6e385b0fbc1_ek.pdf
  • [19] Uysal Ö., Akçakoca H., Topal İ. (2003). Bazı Doğal Taşların Tekno-Mekanik Özellikleri ve Uygun Kullanım Alanlarının Belirlenmesi. Türkiye IV. Mermer Sempozyumu (MERSEM 2003), 343-351. Erişim Adresi: https://icerik.maden.org.tr/uploads/portal/resimler/ekler/4b087da83ceb5fe_ek.pdf
  • [20] Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG). (2024b). 2024 Yılı Mali Yükümlülükler. Erişim Adresi: https://www.mapeg.gov.tr/Sayfa/Duyuru/3201%202024-Yili-Mali-Yukumlulukler
  • [21] Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG). (2024c). 2023 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları. Erişim Adresi: https://www.mapeg.gov.tr/Sayfa/Duyuru/3581%202023-Yili-Ocak-Basi-Satis-Fiyatlari-
  • [22] Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG). (2024d). Maden İstatistikleri, Yıllara Göre Devlet Hakkı Bilgileri. Erişim Adresi: https://www.mapeg.gov.tr/Sayfa/Madenistatistik
  • [23] Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM). (2024). İhracat Rakamları. Erişim Adresi: https://tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari
Toplam 23 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Maden Mühendisliği (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Behzat Gökçen Demir 0000-0002-1767-009X

Akın Akbulut 0000-0002-5109-5682

Ali Koray Özdoğan 0000-0001-9542-1008

Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 2 Aralık 2024
Kabul Tarihi 17 Temmuz 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025Cilt: 9 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Demir, B. G., Akbulut, A., & Özdoğan, A. K. (t.y.). Aksaray İli Madencilik Potansiyeli ve Ekonomiye Olan Katkısının Araştırılması. Aksaray University Journal of Science and Engineering, 9(2), 54-62. https://doi.org/10.29002/asujse.1595054
Aksaray J. Sci. Eng. | e-ISSN: 2587-1277 | Period: Biannually | Founded: 2017 | Publisher: Aksaray University | https://asujse.aksaray.edu.tr