Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Nevşehir İli Hava Kalitesinin Mevsimsel ve Senelik Değerlendirilmesi

Yıl 2023, , 77 - 84, 30.12.2023

Şennur Merve Yakut

https://doi.org/10.29002/asujse.1358937

Öz

Bu çalışmada Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesinde bulunan turizm faaliyetleri yüksek bir il olan Nevşehir ilinin hava kalitesi incelenmiştir. Son üç yıla ait veriler (2020,2021,2022) mevsimlik ve yıllık olarak değerlendirilmiştir. Bu veriler üç adet parametreye göre: Partikül madde, sülfür dioksit ve karbon monoksit (PM10, SO2 ve CO) ele alınmıştır. Nüfus artışı, taşıt trafiğinde artış, meteorolojik olaylar, endüstrileşme hava kirliliğini etkileyen oldukça önemli faktörlerdir. Bu faktörler Nevşehir ilinde de özellikle kış aylarında hava kirletici parametrelerin artışına sebep olmaktadır. Nevşehir ilinde kışların uzun geçmesiyle birlikte hava kirleticilerin etkinliğini daha uzun süre sürdürmesine yol açmaktadır. Yıllara göre bakıldığında ise CO parametresinde azalma gözlemlenmiştir. Bunun yanı sıra, PM10’da ise az miktarda bir artış söz konusudur. Bu kapsamda, dünyanın en çok turist çeken bölgelerinden biri olan Kapadokya bölgesi içerisindeki Nevşehir ilinin hava kalitesinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Özetle, dünyanın ve Türkiye’nin farklı noktalarından turist ziyaretine uğrayan Nevşehir iline ait veriler incelendiğinde genel olarak hava kalitesi iyi olarak değerlendirilebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hava kirliliği sülfür dioksit karbon monoksit partikül madde

Kaynakça

  • [1] H. Bayram, Z. Dörtbudak, E.F. Fişekçi, M. Kargın, B. Bülbül, (2006). “Hava kirliliğinin insan sağlığına etkileri, dünyada, ülkemizde ve bölgemizde hava kirliliği sorunu” paneli ardından, Dicle Tıp Dergisi, 33(2), 105-112.
  • [2] S.A. Zencirci, B. Işıklı, (2017). Hava kirliliği, ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 2(2), 24-36.
  • [3] H. Bayram, (2005). Türkiye’de hava kirliliği sorunu: Nedenleri, alınan önlemler ve mevcut durum, Toraks Dergisi.; 6(2), 159-165.
  • [4] G.Ç. Sümer, (2014). Hava Kirliği Kontrolü: Türkiye’de hava kirliliğini önlemeye yönelik yasal düzenlemelerin ve örgütlenmelerin incelenmesi,. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 13, 37-56. DOI: https://doi.org/10.18092/ulikidince.232135
  • [5] E. Özhancı, M. Aklıbaşında, (2017). Kentsel peyzaj içinde mezarliklar ve peyzaj mimarliği açisindan incelenmesi; nevşehir örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(2), 113-124. DOI: https://doi.org/10.17097/ataunizfd.307285
  • [6] H. Kaya, (2021). Nevşehir ilinde yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyeli ve uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Nevşehir.
  • [7] C. Yücedağ, L.G. Kaya, (2016). Hava kirleticilerin bitkilere etkileri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 7(1), 67-74.
  • [8] S. Aydın, M. Taşyürek, C. Öztürk, (2021). Derin Öğrenme Yöntemi ile İç Anadolu Bölgesi ve Çevresi Hava Kirliliği Tahmini, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (29), 168-173. DOI: https://doi.org/10.31590/ejosat.1019618
  • [9] Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=undefined&m=NEVSEHIR (Erişim tarihi: 18.10.2023)
  • [10] Şıkoğlu, E., Arslan, H., Nevşehir Şehir Coğrafyası, Hiper Yayın,Yalın Yayıncılık, İstanbul, 1. Baskı, 336 sayfa, (2019).
  • [11] H. Cüce, O. Uğur, (2021). Nevşehir İlinde Karayolu Ulaşımından Kaynaklanan Sera Gazı Emisyonlarının Covid-19 Salgını Başlangıç Döneminde Değerlendirilmesi, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 11(2), 118-134. DOI: https://doi.org/10.31466/kfbd.885206.
  • [12] E. Özşahin, İ. Eroğlu, H. Pektezel, (2016). Keşan’da Edirne hava kirliliği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (36), 83-100.
  • [13] A. Kılıç, S. Kum, A. Ünal, T. Kındap, (2014). Marmara bölgesi'ndeki hava kirliliğinin modellenmesi, kirlilik azaltımı ve maruziyet analizi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(1), 27-46.
  • [14] Y. Cuci, E.E. Polat, (2015). Gaziantep’in trafik kaynaklı hava kirliliğinin belirlenmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 18(2), 1-11.
  • [15] S.E. Atabey, E. Eroğlu, (2021). Kentsel negatif dışsallık olarak trafiğe bağlı hava kirliliği: kentsel kamu maliyesi bağlamında çözüm önerisi, Çağdaş Yerel Yönetimler, 30(1), 71-98.
  • [16] W. Gwenzi, N. Chaukura, T. Wenga, M. Mtisi, (2021). Biochars as media for air pollution control systems: Contaminant removal, applications and future research directions, Sci. Total Environ., 753, 142249. DOI: https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.142249
  • [17] D.J. Nowak, S. Hirabayashi, M. Doyle, M. McGovern, J. Pasher, (2018). Air pollution removal by urban forests in Canada and its effect on air quality and human health, Urban For. Urban Green, 29, 40-48. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ufug.2017.10.019
  • [18] J.T. Wang, Y.Y. Ge, Y. He, M.X. Xu, X.M. Cui, (2019). A porous gradient geopolymer-based tube membrane with high PM removal rate for air pollution, Journal of Cleaner Production, 217, 335-343. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.01.268
  • [19] Y. Arbid, C. Richard, M. Sleiman, (2021). Towards an experimental approach for measuring the removal of urban air pollutants by green roof,. Build. Environ., 205, 108286. DOI: https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2021.108286
  • [20] T.R. Aghdam, H. Mehrizadeh, D. Salari, H.H. Tseng, A. Niaei, A. Amini, (2018). Photocatalytic removal of NOx over immobilized BiFeO3 nanoparticles and effect of operational parameters, Korean J. Chem. Eng., 35(4), 994-999. DOI: 10.1007/s11814-017-0331-7
  • [21] E.S, Demirci, (2019). Hava kirliliği ve küresel ısınmayı önlemede yeşil çatıların etkileri üzerine kritik bir değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi.
  • [22] M. Ekinci, (2007). NH3 içeren atıksu ile SO2 giderimi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • [23] J.E. Jeong, C.Y. Lee, (2021). The simultaneous removal of sulfur dioxide and nitrogen dioxide by the limestone slurry with addition of organic acid additives., Korean J. Chem. Eng., 38(10), 2064-2071. DOI: 10.1007/s11814-021-0850-0
  • [24] Hava izleme. https://havaizleme.gov.tr/ (Erişim tarihi: 11.01.2023)
  • [25] Ö. Zeydan, (2021). 2019 Yılında Türkiye’deki partikül madde (PM10) kirliliğinin değerlendirilmesi, Journal of the Institute of Science and Technology, 11(1), 106-118. DOI: https://doi.org/10.21597/jist.745539
  • [26] Resmi gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/12/20141220-2.htm (Erişim tarihi: 11.01.2023)
  • [27] K. Bodor, M.M. Micheu, A. Keresztesi, M.V. Birsan, I.A. Nita, Z. Bodor, S. Petres, A. Korodi, R. Szep, (2021). Effects of PM10 and weather on respiratory and cardiovascular diseases in the Ciuc Basin (Romanian Carpathians), Atmosphere, 12(2), 289. DOI: https://doi.org/10.3390/atmos12020289
  • [28] P. Misiukiewicz-Stepien, M. Paplinska-Goryca, (2021).Biological effect of PM10 on airway epithelium-focus on obstructive lung diseases, Clinical Immunology, 227, 108754.
  • [29] F. Shi, K. Li, J. Li, D. Ying, J. Jia, T. Sun, N. Yan, X. Zhang, (2021).Simultaneous wet absorption of SO2 and NOX with mixed Na2SO3 and (NH4) 2SO3: Effects of mass concentration ratio and pH, Chem Eng J, 421, 129945. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cej.2021.129945
  • [30] Z. Aytaç, C. İlkılıç, (2019). Dizel motorlarında zararlı egzoz emisyonlarının azaltılmasının araştırılması. In 4th International Symposium on Innovative Approaches in Engineering and Natural Sciences, Samsun, Türkiye. DOI: https://doi.org/10.36287/setsci.4.6.148

Seasonal and Annual Evaluation of Nevşehir Province Air Quality

Yıl 2023, , 77 - 84, 30.12.2023

Şennur Merve Yakut

https://doi.org/10.29002/asujse.1358937

Öz

In this study, the air quality of Nevşehir, a province with high tourism activities in the Central Anatolia Region of Turkey, was examined. Data for the last three years (2020, 2021, 2022) were evaluated seasonally and annually. These data were considered according to three parameters: Particulate matter, sulfur dioxide and carbon monoxide (PM10, SO2 and CO). Population growth, increase in vehicle traffic, meteorological events and industrialization are very important factors affecting air pollution. These factors cause an increase in air pollutant parameters in Nevşehir province, especially in winter months. Long winters in Nevşehir province cause air pollutants to remain effective for longer periods of time. When looked at by years, a decrease in the CO parameter was observed. In addition, there is a slight increase in PM10. In this context, it was aimed to evaluate the air quality of Nevşehir province within the Cappadocia region, one of the most tourist-attracting regions in the world. In summary, when the data of Nevşehir province, which is visited by tourists from different parts of the world and Turkey, is examined, the air quality can generally be evaluated as good.

Anahtar Kelimeler

Air pollution sulfur dioxide carbon monoxide particulate matter

Teşekkür

T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı

Kaynakça

  • [1] H. Bayram, Z. Dörtbudak, E.F. Fişekçi, M. Kargın, B. Bülbül, (2006). “Hava kirliliğinin insan sağlığına etkileri, dünyada, ülkemizde ve bölgemizde hava kirliliği sorunu” paneli ardından, Dicle Tıp Dergisi, 33(2), 105-112.
  • [2] S.A. Zencirci, B. Işıklı, (2017). Hava kirliliği, ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 2(2), 24-36.
  • [3] H. Bayram, (2005). Türkiye’de hava kirliliği sorunu: Nedenleri, alınan önlemler ve mevcut durum, Toraks Dergisi.; 6(2), 159-165.
  • [4] G.Ç. Sümer, (2014). Hava Kirliği Kontrolü: Türkiye’de hava kirliliğini önlemeye yönelik yasal düzenlemelerin ve örgütlenmelerin incelenmesi,. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 13, 37-56. DOI: https://doi.org/10.18092/ulikidince.232135
  • [5] E. Özhancı, M. Aklıbaşında, (2017). Kentsel peyzaj içinde mezarliklar ve peyzaj mimarliği açisindan incelenmesi; nevşehir örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(2), 113-124. DOI: https://doi.org/10.17097/ataunizfd.307285
  • [6] H. Kaya, (2021). Nevşehir ilinde yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyeli ve uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Nevşehir.
  • [7] C. Yücedağ, L.G. Kaya, (2016). Hava kirleticilerin bitkilere etkileri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 7(1), 67-74.
  • [8] S. Aydın, M. Taşyürek, C. Öztürk, (2021). Derin Öğrenme Yöntemi ile İç Anadolu Bölgesi ve Çevresi Hava Kirliliği Tahmini, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (29), 168-173. DOI: https://doi.org/10.31590/ejosat.1019618
  • [9] Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=undefined&m=NEVSEHIR (Erişim tarihi: 18.10.2023)
  • [10] Şıkoğlu, E., Arslan, H., Nevşehir Şehir Coğrafyası, Hiper Yayın,Yalın Yayıncılık, İstanbul, 1. Baskı, 336 sayfa, (2019).
  • [11] H. Cüce, O. Uğur, (2021). Nevşehir İlinde Karayolu Ulaşımından Kaynaklanan Sera Gazı Emisyonlarının Covid-19 Salgını Başlangıç Döneminde Değerlendirilmesi, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 11(2), 118-134. DOI: https://doi.org/10.31466/kfbd.885206.
  • [12] E. Özşahin, İ. Eroğlu, H. Pektezel, (2016). Keşan’da Edirne hava kirliliği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (36), 83-100.
  • [13] A. Kılıç, S. Kum, A. Ünal, T. Kındap, (2014). Marmara bölgesi'ndeki hava kirliliğinin modellenmesi, kirlilik azaltımı ve maruziyet analizi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(1), 27-46.
  • [14] Y. Cuci, E.E. Polat, (2015). Gaziantep’in trafik kaynaklı hava kirliliğinin belirlenmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 18(2), 1-11.
  • [15] S.E. Atabey, E. Eroğlu, (2021). Kentsel negatif dışsallık olarak trafiğe bağlı hava kirliliği: kentsel kamu maliyesi bağlamında çözüm önerisi, Çağdaş Yerel Yönetimler, 30(1), 71-98.
  • [16] W. Gwenzi, N. Chaukura, T. Wenga, M. Mtisi, (2021). Biochars as media for air pollution control systems: Contaminant removal, applications and future research directions, Sci. Total Environ., 753, 142249. DOI: https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.142249
  • [17] D.J. Nowak, S. Hirabayashi, M. Doyle, M. McGovern, J. Pasher, (2018). Air pollution removal by urban forests in Canada and its effect on air quality and human health, Urban For. Urban Green, 29, 40-48. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ufug.2017.10.019
  • [18] J.T. Wang, Y.Y. Ge, Y. He, M.X. Xu, X.M. Cui, (2019). A porous gradient geopolymer-based tube membrane with high PM removal rate for air pollution, Journal of Cleaner Production, 217, 335-343. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.01.268
  • [19] Y. Arbid, C. Richard, M. Sleiman, (2021). Towards an experimental approach for measuring the removal of urban air pollutants by green roof,. Build. Environ., 205, 108286. DOI: https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2021.108286
  • [20] T.R. Aghdam, H. Mehrizadeh, D. Salari, H.H. Tseng, A. Niaei, A. Amini, (2018). Photocatalytic removal of NOx over immobilized BiFeO3 nanoparticles and effect of operational parameters, Korean J. Chem. Eng., 35(4), 994-999. DOI: 10.1007/s11814-017-0331-7
  • [21] E.S, Demirci, (2019). Hava kirliliği ve küresel ısınmayı önlemede yeşil çatıların etkileri üzerine kritik bir değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi.
  • [22] M. Ekinci, (2007). NH3 içeren atıksu ile SO2 giderimi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • [23] J.E. Jeong, C.Y. Lee, (2021). The simultaneous removal of sulfur dioxide and nitrogen dioxide by the limestone slurry with addition of organic acid additives., Korean J. Chem. Eng., 38(10), 2064-2071. DOI: 10.1007/s11814-021-0850-0
  • [24] Hava izleme. https://havaizleme.gov.tr/ (Erişim tarihi: 11.01.2023)
  • [25] Ö. Zeydan, (2021). 2019 Yılında Türkiye’deki partikül madde (PM10) kirliliğinin değerlendirilmesi, Journal of the Institute of Science and Technology, 11(1), 106-118. DOI: https://doi.org/10.21597/jist.745539
  • [26] Resmi gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/12/20141220-2.htm (Erişim tarihi: 11.01.2023)
  • [27] K. Bodor, M.M. Micheu, A. Keresztesi, M.V. Birsan, I.A. Nita, Z. Bodor, S. Petres, A. Korodi, R. Szep, (2021). Effects of PM10 and weather on respiratory and cardiovascular diseases in the Ciuc Basin (Romanian Carpathians), Atmosphere, 12(2), 289. DOI: https://doi.org/10.3390/atmos12020289
  • [28] P. Misiukiewicz-Stepien, M. Paplinska-Goryca, (2021).Biological effect of PM10 on airway epithelium-focus on obstructive lung diseases, Clinical Immunology, 227, 108754.
  • [29] F. Shi, K. Li, J. Li, D. Ying, J. Jia, T. Sun, N. Yan, X. Zhang, (2021).Simultaneous wet absorption of SO2 and NOX with mixed Na2SO3 and (NH4) 2SO3: Effects of mass concentration ratio and pH, Chem Eng J, 421, 129945. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cej.2021.129945
  • [30] Z. Aytaç, C. İlkılıç, (2019). Dizel motorlarında zararlı egzoz emisyonlarının azaltılmasının araştırılması. In 4th International Symposium on Innovative Approaches in Engineering and Natural Sciences, Samsun, Türkiye. DOI: https://doi.org/10.36287/setsci.4.6.148
Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Çevre Kirliliği ve Önlenmesi, Hava Kirliliği ve Gaz Arıtma
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Şennur Merve Yakut 0000-0001-9190-4061

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2023
Gönderilme Tarihi 12 Eylül 2023
Kabul Tarihi 8 Kasım 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023

Kaynak Göster

APA Yakut, Ş. M. (2023). Nevşehir İli Hava Kalitesinin Mevsimsel ve Senelik Değerlendirilmesi. Aksaray University Journal of Science and Engineering, 7(2), 77-84. https://doi.org/10.29002/asujse.1358937
Aksaray J. Sci. Eng. | e-ISSN: 2587-1277 | Period: Biannually | Founded: 2017 | Publisher: Aksaray University | https://asujse.aksaray.edu.tr