Öz
The Gallipoli peninsula is located on the European side of Çanakkale in Turkey’s Marmara Region. This study discusses the evaluation of the floristic structural pattern of the Gallipoli Peninsula in terms of the changes it has undergone as a result of forestry activities, landscaping practices, and frequent fires. The peninsula is under the influence of the Mediterranean climate and is an area of cultural tourism, ecotourism, and agricultural activities. Due to its value as an ecosystem, having up-to-date data on the area’s biodiversity is important. This study handles the peninsula for the first time as a whole in terms of floristics. Plant samples were collected from 64 different localities stretching from Tekke Bay on the southwestern tip of the peninsula to the provincial border at Korudağ pass in the northeast. A total of 1,136 samples were collected and analyzed from the area between 2000-2022, with the collected specimens being kept in Çanakkale Botanical Garden Herbarium (CBB). The results from identifying the samples show a total of 606 taxa belonging to 87 families and 377 genera to have been identified in the area. With regard to the study area, five taxa represent Pteridophyta, nine taxa represent Pinophytina, and 597 taxa represent Magnoliophytina. Accordingly, 119 of the taxa constituting the flora in the area are monocots (19.47%) and 476 (77.90%) are dicots. Of the taxa detected in the peninsula, 15 are endemic, revealing an endemism rate of 2.46%. The families represented by the most taxa are Asteraceae (n= 83), Fabaceae (n= 77), and Poaceae (n= 61). In addition, 133 taxa were shown to be newly recorded for the Gallipoli peninsula.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Avcı, M. (1993). Türkiye’nin flora bölgeleri ve “Anadolu Diagonali” ne coğrafi bir yaklaşım. Türk Coğrafya Dergisi, 225-248. google scholar
- Davis P.H., (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 1-9. Edinburgh University Press, Edinburgh. 7233. google scholar
- Davis P.H., Miller, R., Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 10. Edinburgh University Press, Edinburgh. 7233. google scholar
- Davis, P. (1971). Distribution patterns in Anatolia with particular reference to endemism. P. Davis, P. Hedge, & I. Harper içinde, Plant Life of South- West Asia (s. 42-52). Edinburgh: Botanical Society of Edinburgh. google scholar
- Duran, C. & Günek, H. (2010). Effects of the ecological factors on vegetation in river basins of northern part of Mersin city (South of Turkey). Biological Diversity and Conservation, 137-152. google scholar
- Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N., (2000). Türkiye bitkileri kırmızı kitabı (eğrelti ve tohumlu bitkiler). Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Ankara. 246. google scholar
- Gallipoli Peninsula Historical National Park (2022). Erişim adresi: http://nationalparksofturkey.com/gelibolu- gallipoli-peninsula-historical-park/ google scholar
- Güner, A., Ekim, T., Mataracı, T., Vural, M., Babaç, M., vd. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. google scholar
- Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Çimen, A.Ö., Güner, I., Ekşi, G., Korkmaz, H. (2014). Resimli Türkiye Florası, Cilt 1. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, Flora Araştırmaları Derneği ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları yayını, İstanbul. google scholar
- Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Çimen, A.Ö., Güner, I., Ekşi, G., Korkmaz, H. (2018). Resimli Türkiye Florası, Cilt 2. ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul. google scholar
- Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Çimen, A.Ö., Güner, I., Ekşi, G. ve Şen, F. (edlr.)
- (2022). Resimli Türkiye Florası, Cilt 3a. ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul. google scholar
- Hamzaoğlu, E. (2015). Türkiye Dianthus (Caryophyllaceae) Cinsinin Revizyonu. TÜBİTAK 111T873. google scholar
- Harris, J. & Harris, M.W. (2001). Plant identification terminology an illustrated glossary. Spring Lake. google scholar
- International Plant Names Index (IPNI) (2022). Erişim adresi: https:// www.ipni.org/ google scholar
- İlarslan, R., Çırpıcı, A. ve Malyer, H., 1990. Gelibolu Tarihi Milli Parkı florası. Anadolu Üniv. Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi 2(2): 37-64. google scholar
- Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İllere ait mevsim normalleri (1991-2020), (2022). Erişim adresi:https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=CANAKKALE google scholar
- Plants of the World Online (POWO) (2022). Erişim adresi: https:// powo.science.kew.org/ google scholar
- Tehdit Altında Bitki Türleri Listesi (2022). Erişim adresi: http://www. tehditaltindabitkiler.org.tr/ google scholar
- Turrill, W.B., 1924. On the flora of the Gallipoli peninsula. Kew Bull., 1924 (7, 8, 9, 10): 287-369. google scholar
- Türkiye Bitkileri Listesi (2019). Erişim adresi: https://bizimbitkiler.org. tr/yeni/demos/technical/ google scholar
- Uslu, T. ve Bal, Y. (1994). Kavak (Çanakkale)da kıyı kumulu yönetimi . 12. Ulusal Biyoloji Kongresi Bildiri ve Poster Özetleri , Botanik Seksiyonu, 6-8 Temmuz 1994:38. Edirne. google scholar
- Uysal, İ., Gelibolu Yarımadası’ndaki (Çanakkale-Türkiye) kuş göç rotalarının incelenmesi ve rüzgar enerji santrallerinin (RES) kuş popülasyonları üzerine etkileri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016, (Yayınlanmış Doktora Tezi) google scholar
- Uysal, İ., Güvensen, A., Çelik, S., Özçelik, H., Öztürk, M., 2008. The Post Plant Diversity of Gallipoli National Park
- (Turkey). The Malaysian Forester 71: 39-55. google scholar
- Yaltırık, F. Gelibolu yarımadasının florası. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 85-107 google scholar
Öz
Gelibolu Yarımadası, Marmara Bölgesinde yer alan, Çanakkale (Türkiye) ilinin Avrupa yakasında konumlanmaktadır. Bu çalışmada, Gelibolu Yarımadası’nda yapılan ormancılık faaliyetleri, peyzaj uygulamaları ve sık meydana gelen yangınlar sebebiyle değişime uğrayan floristik yapısının değerlendirilmesi ele alınmıştır. Akdeniz ikliminin etkisi altında olan yarımada kültür turizmi, ekoturizm ve tarımsal faaliyetlerin bulunduğu bir alandır. Sahip olduğu ekosistem değeri nedeniyle, alanın biyoçeşitlilik verilerinin güncelliği önem arz etmektedir. Bu çalışma ile ilk kez yarımada floristik açıdan bir bütün olarak ele alınmıştır. Yarımadanın güneybatıdaki uç noktası olan Tekke Koyu’ndan kuzeydoğuda il sınırı olan Korudağ geçidine kadar toplam 64 farklı lokaliteden bitki örneği toplanmıştır. Alandan 2000-2022 yılları arasında toplam 1136 örnek toplanmış ve incelenmiştir. Toplanan örnekler Çanakkale Botanik Bahçesi Herbaryumu (CBB)’nda muhafaza edilmektedir. Örneklerin teşhisi sonucunda alanda 88 familya ve 377 cinse ait toplam 611 takson tespit edilmiştir. Çalışma alanında Pteridophyta 5 takson, Pinophytina 9 takson ve Magnoliophytina 597 takson ile temsil edilmektedir. Buna göre; alanın florasını oluşturan taksonlardan 119 tanesi monokotil (%19,47) ve 476 (%77,90) tanesi dikotildir. Yarımadada tespit edilen Taksonlardan 15’i endemik olup, endemizm oranı %2,46’dır. En fazla taksonla temsil edilen familyalar sırası ile Asteraceae (83) Fabaceae (77), Poaceae (61)’dir. Ayrıca 133 takson Gelibolu Yarımadası için yeni kayıt olarak verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Teşekkür
Bu çalışmada elde edilen veriler Saadet İşlek’in ‘Gelibolu Yarımadasının Tarihsel Süreçteki Floristik Değişimi’ isimli Yüksek Lisans tezi kapsamında elde edilmiştir.
Kaynakça
- Avcı, M. (1993). Türkiye’nin flora bölgeleri ve “Anadolu Diagonali” ne coğrafi bir yaklaşım. Türk Coğrafya Dergisi, 225-248. google scholar
- Davis P.H., (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 1-9. Edinburgh University Press, Edinburgh. 7233. google scholar
- Davis P.H., Miller, R., Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 10. Edinburgh University Press, Edinburgh. 7233. google scholar
- Davis, P. (1971). Distribution patterns in Anatolia with particular reference to endemism. P. Davis, P. Hedge, & I. Harper içinde, Plant Life of South- West Asia (s. 42-52). Edinburgh: Botanical Society of Edinburgh. google scholar
- Duran, C. & Günek, H. (2010). Effects of the ecological factors on vegetation in river basins of northern part of Mersin city (South of Turkey). Biological Diversity and Conservation, 137-152. google scholar
- Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N., (2000). Türkiye bitkileri kırmızı kitabı (eğrelti ve tohumlu bitkiler). Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Ankara. 246. google scholar
- Gallipoli Peninsula Historical National Park (2022). Erişim adresi: http://nationalparksofturkey.com/gelibolu- gallipoli-peninsula-historical-park/ google scholar
- Güner, A., Ekim, T., Mataracı, T., Vural, M., Babaç, M., vd. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. google scholar
- Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Çimen, A.Ö., Güner, I., Ekşi, G., Korkmaz, H. (2014). Resimli Türkiye Florası, Cilt 1. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, Flora Araştırmaları Derneği ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları yayını, İstanbul. google scholar
- Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Çimen, A.Ö., Güner, I., Ekşi, G., Korkmaz, H. (2018). Resimli Türkiye Florası, Cilt 2. ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul. google scholar
- Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Çimen, A.Ö., Güner, I., Ekşi, G. ve Şen, F. (edlr.)
- (2022). Resimli Türkiye Florası, Cilt 3a. ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul. google scholar
- Hamzaoğlu, E. (2015). Türkiye Dianthus (Caryophyllaceae) Cinsinin Revizyonu. TÜBİTAK 111T873. google scholar
- Harris, J. & Harris, M.W. (2001). Plant identification terminology an illustrated glossary. Spring Lake. google scholar
- International Plant Names Index (IPNI) (2022). Erişim adresi: https:// www.ipni.org/ google scholar
- İlarslan, R., Çırpıcı, A. ve Malyer, H., 1990. Gelibolu Tarihi Milli Parkı florası. Anadolu Üniv. Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi 2(2): 37-64. google scholar
- Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İllere ait mevsim normalleri (1991-2020), (2022). Erişim adresi:https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=CANAKKALE google scholar
- Plants of the World Online (POWO) (2022). Erişim adresi: https:// powo.science.kew.org/ google scholar
- Tehdit Altında Bitki Türleri Listesi (2022). Erişim adresi: http://www. tehditaltindabitkiler.org.tr/ google scholar
- Turrill, W.B., 1924. On the flora of the Gallipoli peninsula. Kew Bull., 1924 (7, 8, 9, 10): 287-369. google scholar
- Türkiye Bitkileri Listesi (2019). Erişim adresi: https://bizimbitkiler.org. tr/yeni/demos/technical/ google scholar
- Uslu, T. ve Bal, Y. (1994). Kavak (Çanakkale)da kıyı kumulu yönetimi . 12. Ulusal Biyoloji Kongresi Bildiri ve Poster Özetleri , Botanik Seksiyonu, 6-8 Temmuz 1994:38. Edirne. google scholar
- Uysal, İ., Gelibolu Yarımadası’ndaki (Çanakkale-Türkiye) kuş göç rotalarının incelenmesi ve rüzgar enerji santrallerinin (RES) kuş popülasyonları üzerine etkileri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016, (Yayınlanmış Doktora Tezi) google scholar
- Uysal, İ., Güvensen, A., Çelik, S., Özçelik, H., Öztürk, M., 2008. The Post Plant Diversity of Gallipoli National Park
- (Turkey). The Malaysian Forester 71: 39-55. google scholar
- Yaltırık, F. Gelibolu yarımadasının florası. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 85-107 google scholar
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Bitki Bilimi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 11 Ocak 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Sayı: 2 |
