Pürüzlülük Katsayısının Cowan Yöntemi ve Uzaktan Algılama Yardımıyla Belirlenmesi

Vahdettin Demir; Aslı Ülke Keskin

Araştırma Makalesi

Pürüzlülük Katsayısının Cowan Yöntemi ve Uzaktan Algılama Yardımıyla Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 167 - 177, 28.08.2019

Vahdettin Demir Aslı Ülke Keskin

Öz

Nehir
yatağında veya taşkın alanlarında ortalama akım hızını bulmak için günümüzde
sıklıkla kullanılan Manning formülü Robert MANNING tarafından 1889 yılında
yayınlanmıştır. Formülde yer alan n pürüzlülük katsayısının belirlenmesinde
pürüzlülüğü oluşturan parametrelerin çoğunu içerisinde barındıran Cowan yöntemi
ve ayrıca uzaktan algılama teknikleriyle gerek nehir kesitinde gerekse kesit
dışındaki alanlarda belirlenmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma
alanı olarak Samsun Mert Irmağı ve kensel sınırlar içerisinde kalan bölge
seçilmiştir Irmak üzerinden alınan numuneler elek analizine tabi tutulmuş,
ardından medyan çaplarına göre yatak malzemesinin cinsi belirlenerek pürüzlülük
değerleri Cowan yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Irmak dışında yer alan
bölgeler için ise kontrollü sınıflanrdırma yöntemlerinden En Yüksek Olasılık
Yöntemi (maksimum likelihood) yöntemi kullanılarak sınıflandırılan görüntü
bölümlerine n değerleri atanmıştır. Uzaktan algılama tekniklerinin
kullanılmasıyla zamandan tasarruf edilmiş, Manning değerlendirmesinde yeni bir
yaklaşım önerilerek çalışma alanında yeknesaklık
sağlanmıştır. En Yüksek Olasılık Yöntemi kullanılarak yapılan sınıflandırmada,
genel sınıflandırma doğruluğu (yüzde olarak) 92.9, kappa oranı “κ” ise; %
90.64’dür. Bulunan “κ” değeri 0.75’den büyük olması durumunda sınıflandırma
performansının iyi olduğunu göstermektedir. Böylece gerek taşkın
modellemelerinde gerekse su yapılarının tasarımında kullanılacak Manning
değerleri elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Manning, Cowan Yöntemi, Sınıflandırma

Teşekkür

Yazarlar KTO Karatay Üniversitesi, İnşaat Mühendiliği Bölümüne, Devlet Su İşlerleri 7. Bölge Müdürlüğüne ve çalışanlarına katkılarından dolayı teşekkür etmektedir.

Kaynakça

[1] G. J. Arcement, J. Schneider, and V. R. Schneider, Guide For Selecting Manning’s Roughness Coefficients For Natural Channels And Flood Plains, Final Repo. US. Department of Transportation, 1984.
[2] DSİ, Dere Yataklari İçin Pürüzlülük Katsayısı Belirleme Kılavuzu. Orman Ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 2016.
[3] V. T. Chow, Open Channel Hydraulics. McGraw-Hill: New York, 1959.
[4] F. M. Henderson, Open-Channel Flow. New York, MacMillan Publishing Co. Inc., 1966.
[5] V. L. Streeter, Fluid Mechanics. New York, McGraw-Hill Book Company, 1971.
[6] H. H. Barnes, “Roughness Characteristics of Natural Channels,” Tech. Report, Geol. Surv. Water-Supply, United States Gov. Print. Off. Washington, U.S.A, p. 219, 1987.
[7] R. Manning, “On the Flow of Water in Open Channels and Pipes,” Trans. Inst. Civ. Eng. Irel., vol. 20, pp. 161–207, 1891.
[8] L. J. T., “Determination of the Manning Coefficient From Measured Bed Roughness in Natural Channels Determination of the Manning Coefficient From Measured Bed Roughness in Natural Channels,” Water Supply Pap. 1898-B, p. 47, 1970.
[9] L. B. Leopold, “Downstream change of velocity in rivers,” Am. J. Sci., vol. 251, no. 8, pp. 606–624, Aug. 1953.
[10] W. L. Cowan, “Estimating hydraulic roughness coefficients: ,” Agric. Eng., vol. 37, no. 7, pp. 473–475, 1956.
[11] V. R. Arcement, G.J. Schneider, Guide for Selecting Manning’s Roughness Coefficients for Natural Channels and Flood Plains. U.S. Geological Survey Water Supply Paper 2339, 1989.
[12] A. Ulke, N. Beden, V. Demir, and N. Menek, “Numerical modeling of Samsun Mert River floods,” EWRA Publ., vol. 57, pp. 27–34, 2017.
[13] M. Nalbantoğlu, Manning Formülü (n ve c) Değerleri Cetveli. DSİ Yayınları, 1976.
[14] A. R. Ladson, B. Anderson, I. D. Rutherfurd, and S. van de Meene, “An Australian handbook of stream roughness coefficients: how hydrographers can help,” Aust. Hydrogr., vol. 6, no. 9, pp. 4–12, 2002.
[15] A. Bulu and E. Yılmaz, “Serbest yüzeyli̇ akimlarda pürüzlülük katsayisinin beli̇rlenmesi̇,” Türkiye Mühendislik Haberleri, vol. 420, pp. 421–423, 2002.
[16] O. Öztaşkın, “The Importance and Determination of Mannıng’s Roughness Coeffıcıent In Natural Channels By ‘Cowan’s Method’ During Floods,” Atilim University, 2014.
[17] İ. Çölkesen, “Uzaktan algılamada ileri sınıflandırma tekniklerinin karşılaştırılması ve analizi.,” Gebze Teknik Üniversitesi, Mühendislikve Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009.
[18] A. Günlü, “Landsat TM Uydu Görüntüsü Yardımıyla Bazı Meşcere Parametreleri (G elişim Çağı ve Kapalılık ) ve Arazi Kullanım Sınıflarının Belirlenmesi,” vol. 12, no. 1, pp. 71–79, 2012.
[19] S. Bulut and A. Günlü, “Arazi Kullanım Sınıfları İçin Farklı Kontrollü Sınıflandırma Algoritmalarının Karşılaştırılması,” Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Derg., vol. 16, no. 2, pp. 528–535, 2016.
[20] R. H. Topaloǧlu, E. Sertel, and N. Musaoǧlu, “Assessment of classification accuracies of Sentinel-2 and Landsat-8 data for land cover/use mapping,” Int. Arch. Photogramm. Remote Sens. Spat. Inf. Sci. - ISPRS Arch., vol. 41, no. July, pp. 1055–1059, 2016.
[21] I. J. Myung, “Tutorial on maximum likelihood estimation,” J. Math. Psychol., vol. 47, no. 1, pp. 90–100, 2003.
[22] Anonim5, “MultiSpectral Instrument (MSI) Overview, https://earth.esa.int/web/sentinel/technical-guides/sentinel-2-msi/msi-instrument,” 2019.
[23] M. H. Chaudhry, Open-Channel Flow. Boston, MA: Springer US, 2008.
[24] S. S. Nas and E. Nas, “Taşkın Alanlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri Yardımıyla Belirlenmesi ve Risk Analizi: Harşit Çayı (Gümüşhane) Örneği,” 2013, pp. 405–420.
[25] E. Ayhan, F. Karslı, and E. Tunç, “Uzaktan Algılanmış Görüntülerde Sınıflandırma ve Analiz,” Harit. Derg. Harit. Genel Komutanlığı, Ankara., vol. 130, pp. 32–46, 2003.

Determination of Manning Roughness Coefficient by Cowan Method and Remote Sensing

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 167 - 177, 28.08.2019

Vahdettin Demir Aslı Ülke Keskin

Öz

Manning
formula is used to find the average velocity and flow rate in river bed or
flood areas. This formula was published by Robert MANNING in 1889 and is widely
used today. In the determination of the roughness coefficient in the formula, the
aim of the study is to determine the roughness of the parameters by using Cowan
method and remote sensing techniques. As the study area, Samsun Mert River and
the region within the boundaries of the city were selected. Samples taken from the river were subjected to sieve
analysis and then the roughness values were determined by using cowan method. or
the regions located outside the river, n values were assigned to the image
sections classified by using the maximum likelihood method from controlled classification
methods. The use of remote sensing techniques has saved time, and a new
approach to manning evaluation has been proposed, providing uniformity in the
study area. In the classification made using the maximum likelihood method, the
overall classification accuracy is 92.9% and the kappa ratio is 90.64%. If the
kappa value is greater than 0.75, it indicates that the classification
performance is good. Thus, manning values which are used in the design of flood
modeling and water structures are obtained.

Anahtar Kelimeler

Manning, Cowan Method, classification

Kaynakça

[1] G. J. Arcement, J. Schneider, and V. R. Schneider, Guide For Selecting Manning’s Roughness Coefficients For Natural Channels And Flood Plains, Final Repo. US. Department of Transportation, 1984.
[2] DSİ, Dere Yataklari İçin Pürüzlülük Katsayısı Belirleme Kılavuzu. Orman Ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 2016.
[3] V. T. Chow, Open Channel Hydraulics. McGraw-Hill: New York, 1959.
[4] F. M. Henderson, Open-Channel Flow. New York, MacMillan Publishing Co. Inc., 1966.
[5] V. L. Streeter, Fluid Mechanics. New York, McGraw-Hill Book Company, 1971.
[6] H. H. Barnes, “Roughness Characteristics of Natural Channels,” Tech. Report, Geol. Surv. Water-Supply, United States Gov. Print. Off. Washington, U.S.A, p. 219, 1987.
[7] R. Manning, “On the Flow of Water in Open Channels and Pipes,” Trans. Inst. Civ. Eng. Irel., vol. 20, pp. 161–207, 1891.
[8] L. J. T., “Determination of the Manning Coefficient From Measured Bed Roughness in Natural Channels Determination of the Manning Coefficient From Measured Bed Roughness in Natural Channels,” Water Supply Pap. 1898-B, p. 47, 1970.
[9] L. B. Leopold, “Downstream change of velocity in rivers,” Am. J. Sci., vol. 251, no. 8, pp. 606–624, Aug. 1953.
[10] W. L. Cowan, “Estimating hydraulic roughness coefficients: ,” Agric. Eng., vol. 37, no. 7, pp. 473–475, 1956.
[11] V. R. Arcement, G.J. Schneider, Guide for Selecting Manning’s Roughness Coefficients for Natural Channels and Flood Plains. U.S. Geological Survey Water Supply Paper 2339, 1989.
[12] A. Ulke, N. Beden, V. Demir, and N. Menek, “Numerical modeling of Samsun Mert River floods,” EWRA Publ., vol. 57, pp. 27–34, 2017.
[13] M. Nalbantoğlu, Manning Formülü (n ve c) Değerleri Cetveli. DSİ Yayınları, 1976.
[14] A. R. Ladson, B. Anderson, I. D. Rutherfurd, and S. van de Meene, “An Australian handbook of stream roughness coefficients: how hydrographers can help,” Aust. Hydrogr., vol. 6, no. 9, pp. 4–12, 2002.
[15] A. Bulu and E. Yılmaz, “Serbest yüzeyli̇ akimlarda pürüzlülük katsayisinin beli̇rlenmesi̇,” Türkiye Mühendislik Haberleri, vol. 420, pp. 421–423, 2002.
[16] O. Öztaşkın, “The Importance and Determination of Mannıng’s Roughness Coeffıcıent In Natural Channels By ‘Cowan’s Method’ During Floods,” Atilim University, 2014.
[17] İ. Çölkesen, “Uzaktan algılamada ileri sınıflandırma tekniklerinin karşılaştırılması ve analizi.,” Gebze Teknik Üniversitesi, Mühendislikve Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009.
[18] A. Günlü, “Landsat TM Uydu Görüntüsü Yardımıyla Bazı Meşcere Parametreleri (G elişim Çağı ve Kapalılık ) ve Arazi Kullanım Sınıflarının Belirlenmesi,” vol. 12, no. 1, pp. 71–79, 2012.
[19] S. Bulut and A. Günlü, “Arazi Kullanım Sınıfları İçin Farklı Kontrollü Sınıflandırma Algoritmalarının Karşılaştırılması,” Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Derg., vol. 16, no. 2, pp. 528–535, 2016.
[20] R. H. Topaloǧlu, E. Sertel, and N. Musaoǧlu, “Assessment of classification accuracies of Sentinel-2 and Landsat-8 data for land cover/use mapping,” Int. Arch. Photogramm. Remote Sens. Spat. Inf. Sci. - ISPRS Arch., vol. 41, no. July, pp. 1055–1059, 2016.
[21] I. J. Myung, “Tutorial on maximum likelihood estimation,” J. Math. Psychol., vol. 47, no. 1, pp. 90–100, 2003.
[22] Anonim5, “MultiSpectral Instrument (MSI) Overview, https://earth.esa.int/web/sentinel/technical-guides/sentinel-2-msi/msi-instrument,” 2019.
[23] M. H. Chaudhry, Open-Channel Flow. Boston, MA: Springer US, 2008.
[24] S. S. Nas and E. Nas, “Taşkın Alanlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri Yardımıyla Belirlenmesi ve Risk Analizi: Harşit Çayı (Gümüşhane) Örneği,” 2013, pp. 405–420.
[25] E. Ayhan, F. Karslı, and E. Tunç, “Uzaktan Algılanmış Görüntülerde Sınıflandırma ve Analiz,” Harit. Derg. Harit. Genel Komutanlığı, Ankara., vol. 130, pp. 32–46, 2003.

Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	İnşaat Mühendisliği
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Vahdettin Demir 0000-0002-6590-5658 Aslı Ülke Keskin 0000-0002-9676-8377
Yayımlanma Tarihi	28 Ağustos 2019
Gönderilme Tarihi	17 Haziran 2019
Kabul Tarihi	22 Ağustos 2019
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019 Cilt: 5 Sayı: 2

Kaynak Göster

IEEE	V. Demir ve A. Ülke Keskin, “Pürüzlülük Katsayısının Cowan Yöntemi ve Uzaktan Algılama Yardımıyla Belirlenmesi”, GMBD, c. 5, sy. 2, ss. 167–177, 2019.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Gazi Journal of Engineering Sciences (GJES) publishes open access articles under a Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY)