Öz
Aim of this study ist to present spatial distributions of annual and seasonal rainfall variability over Turkey. For this aim monthly rainfall data during the period of 1950 – 2009 from 64 stations were used. Coefficients of variations for the stations have been computed. The coefficients of variation decrease southern part of the country with a seasonal rainfall regime to the north where uniform rainfall regimes dominate. Prepared rainfall variation maps clearly show that highest annual and seasonal variations are over southern regions, lowest variations are over eastern Black Sea Coasts. Most of the area of Turkey have less than 25 per cent. But areas with coffiecient over 25 per cent such as Mediterranean and Southeastern Anatolia regions have more frequent and severe droughts because of the low reliability of the normal rainfall. Low values indicate uniform rainy pattern such as Black Sea Region.
Key words: Turkey, rainfall variation, coefficient of variation
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Dünkeloh, A., ve Jacobeit, J. 2003. ‘Circulation dynamics of Mediterranean precipitation variability 1948-98’. International Journal of Climatology 23, 1843-1866.
- Erinç, S., 1984. Klimatoloji ve Metodları, İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü yayınları No: 2, İstanbul.
- Erlat, E., 2003. İzmir’in Hava Tipleri Klimatolojisi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 121, İzmir.
- Eshel, G., ve Farrell, B.F. 2000. ‘Mechanisms of Eastern Mediterranean rainfall variability’. Journal of the Atmospheric Sciences 57, 3219-3232.
- Griffiths, J.F., ve Soliman, K.H., 1972. ‘The northern desert (Sahara), In J.F. Griffiths (ed.) World Survey of Climatology, Vol 10, Climates of Africa, Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam.
- Kadıoğlu, M. 2000.Regional variability of seasonal precipitation over Turkey. Int J Climatol 20: 1743– 1760
- Karaca, M., Deniz, A., ve Tayanç, M. 2000. ‘Cyclone track variability over Turkey in association with regional climate’, International Journal of Climatology, 20, 1225-1236.
- Koçman, A. 1993a. ‘Türkiye’de yağış yetersizliğine bağlı kuraklık sorunu’, Ege Coğrafya Dergisi 7, 77- 88.
- Koçman, A. 1993b. Türkiye İklimi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:72, İzmir.
- Philandras, C.M., Nastos, P.T., Kapsomenakis, J., Douvis, K.C., Tselioudis, G., ve Zerefos, C.S. 2011. ‘Long term precipitation trends and variability within the Mediterranean region’. Natural Hazards and Earth System Sciences 11, 3235-3250.
- Pita, M.F., Camarillo, J.M., ve Aguilar, M. 1998. ‘Rainfall variability pattern over time in Andalousia and its links with North Atlantic Oscillation’. In Alcoforado et.al (eds.) Climate and Environmental Change, Ed. Colibri, Lisboa.
- Rumney, G.R. 1968. Climatology and the World’s Climates, Macmillan, New York.
- Schulze, B. R., 1972. ‘South Africa, In J.F. Griffiths (ed.) World Survey of Climatology, Vol 10, Climates of Africa, Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam.
- Türkeş, M., 1990. ‘Türkiye’de Kurak Bölgeler ve Önemli Kurak Yıllar’, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Ensitüsü, 195 sayfa.
- Türkeş, M. 1996. ‘Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey’. International Journal of Climatology 16, 1057-1076.
- Türkeş, M. 1998. “Karadeniz Yağışları”, Bilim ve Teknik, Sayı:364. 58-59.
- Türkeş .M., Erlat. E. 2003. Precipitation changes and variability in Turkey linked to the North Atlantic Oscillation during the period 1930–2000. International Journal of Climatolology 23: 1771–1796.
- Türkeş¸ M, Erlat, E. 2005. Climatological responses of winter precipitation in Turkey to variability of the North Atlantic Oscillation during the period 1930–2001. Theoritical Applied Climatolology 81:45– 69.
- Türkeş, M., ve Tatlı, H. 2009. ‘Use of the standardized precipitation index (SPI) and a modified SPI for shaping the drought probabilites over Turkey’. International Journal of Climatology 29, 2270- 2282.
- Türkeş, M. 2010. Klimatoloji ve Meteoroloji. Kriter Yayınları, İstanbul.
- Warner, T. T. 2004. Desert Meteorology, Cambridge University Pres, New York.
- Xoplaki, E., Gonzales-Rouco, J.F., ve Luterbacher, J. 2004. ‘Wet season Mediterranean precipitation variability: influence of large-scale dynamics and trends’. Climate Dynamics 23, 63-78.
Öz
Bu çalışmanın amacı Türkiye’de uzun yıllara ait yağış değişkenliğinin mekânsal dağılımını belirlemektir. Bu amaçla 1950-2009 arası rasat süresini kapsayan toplam 64 istasyonun aylık yağış verileri kullanılarak yağış değişkenliği katsayısı hesaplanmıştır. Mevsimsel yağış rejimine bağlı olarak değişkenlik katsayısı güney bölgelerinde artarken, düzenli yağış rejiminin egemen olduğu kuzey bölgelerine ise azalmaktadır. Hazırlanan yağış değişkenliği haritalarından da görüleceği üzere en yüksek değişkenlik katsayılarına Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde, en düşük değişkenlik katsayılarına ise Doğu Karadeniz Bölümü’nde rastlanmaktadır. Türkiye’nin çoğu yerinde değişkenlik katsayısı %25’in altındadır. Fakat değişkenlik katsayısının %25’ten fazla olduğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde uzun yıllara ait yağışlardaki oynaklıklar nedeniyle sıklıkla kuraklıklar yaşanmaktadır. Buna karşın değişkenlik katsayısının düşük değerlerde olduğu Karadeniz Bölgesi ise düzenli bir yağış rejimine sahiptir.
Anahtar Kelimeler: Türkiye, yağış değişkenliği, değişkenlik katsayısı
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Dünkeloh, A., ve Jacobeit, J. 2003. ‘Circulation dynamics of Mediterranean precipitation variability 1948-98’. International Journal of Climatology 23, 1843-1866.
- Erinç, S., 1984. Klimatoloji ve Metodları, İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü yayınları No: 2, İstanbul.
- Erlat, E., 2003. İzmir’in Hava Tipleri Klimatolojisi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 121, İzmir.
- Eshel, G., ve Farrell, B.F. 2000. ‘Mechanisms of Eastern Mediterranean rainfall variability’. Journal of the Atmospheric Sciences 57, 3219-3232.
- Griffiths, J.F., ve Soliman, K.H., 1972. ‘The northern desert (Sahara), In J.F. Griffiths (ed.) World Survey of Climatology, Vol 10, Climates of Africa, Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam.
- Kadıoğlu, M. 2000.Regional variability of seasonal precipitation over Turkey. Int J Climatol 20: 1743– 1760
- Karaca, M., Deniz, A., ve Tayanç, M. 2000. ‘Cyclone track variability over Turkey in association with regional climate’, International Journal of Climatology, 20, 1225-1236.
- Koçman, A. 1993a. ‘Türkiye’de yağış yetersizliğine bağlı kuraklık sorunu’, Ege Coğrafya Dergisi 7, 77- 88.
- Koçman, A. 1993b. Türkiye İklimi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:72, İzmir.
- Philandras, C.M., Nastos, P.T., Kapsomenakis, J., Douvis, K.C., Tselioudis, G., ve Zerefos, C.S. 2011. ‘Long term precipitation trends and variability within the Mediterranean region’. Natural Hazards and Earth System Sciences 11, 3235-3250.
- Pita, M.F., Camarillo, J.M., ve Aguilar, M. 1998. ‘Rainfall variability pattern over time in Andalousia and its links with North Atlantic Oscillation’. In Alcoforado et.al (eds.) Climate and Environmental Change, Ed. Colibri, Lisboa.
- Rumney, G.R. 1968. Climatology and the World’s Climates, Macmillan, New York.
- Schulze, B. R., 1972. ‘South Africa, In J.F. Griffiths (ed.) World Survey of Climatology, Vol 10, Climates of Africa, Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam.
- Türkeş, M., 1990. ‘Türkiye’de Kurak Bölgeler ve Önemli Kurak Yıllar’, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Ensitüsü, 195 sayfa.
- Türkeş, M. 1996. ‘Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey’. International Journal of Climatology 16, 1057-1076.
- Türkeş, M. 1998. “Karadeniz Yağışları”, Bilim ve Teknik, Sayı:364. 58-59.
- Türkeş .M., Erlat. E. 2003. Precipitation changes and variability in Turkey linked to the North Atlantic Oscillation during the period 1930–2000. International Journal of Climatolology 23: 1771–1796.
- Türkeş¸ M, Erlat, E. 2005. Climatological responses of winter precipitation in Turkey to variability of the North Atlantic Oscillation during the period 1930–2001. Theoritical Applied Climatolology 81:45– 69.
- Türkeş, M., ve Tatlı, H. 2009. ‘Use of the standardized precipitation index (SPI) and a modified SPI for shaping the drought probabilites over Turkey’. International Journal of Climatology 29, 2270- 2282.
- Türkeş, M. 2010. Klimatoloji ve Meteoroloji. Kriter Yayınları, İstanbul.
- Warner, T. T. 2004. Desert Meteorology, Cambridge University Pres, New York.
- Xoplaki, E., Gonzales-Rouco, J.F., ve Luterbacher, J. 2004. ‘Wet season Mediterranean precipitation variability: influence of large-scale dynamics and trends’. Climate Dynamics 23, 63-78.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2010 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Nisan 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010 Cilt: 19 Sayı: 1 |